کد مطلب:35250 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:28

گنجینه پرسمان » اعتقادات

آيا موردي هم بوده است كه پيامبران، مسائل مادي را بر مسائل الهي، مقدم كنند؟

هيچ پيغمبري حق ندارد مسائل مادي را بر مسائل الهي مقدّم بداند؛ و اين اصل جامع و كلي مربوط به نبوّت عامه است، نه مرتبط يه نبّي خاص. در سوره انفال ميفرمايد: «ما كانَ لِنَبّيٍ اِنْ يَكُون أسْري حَتّي يُثخِن فِي الأَرض تُريدُون عَرضَ الدُّنيا وَاللهُ يُريدُ الاخِرة» انفال/67. مسلمانان در بعضي از جبهههاي جنگ وقتي اسير ميگرفتند، گروهي پيشنهاد ميكردند كه به جاي كشتن اسيران جنگي، از ايشان پول بگيريم تا نياز ماديمان تأمين شود. خداي سبحان ميفرمايد: براي هيچ پيامبري روا نيست كه قبل از تحكيم نظام الهي براي دريافت كمكهاي مادي، كافران را اسير بگيرد و كاري كند كه زندگي جوامع بشري از لوث شرك پاك نشود. ولي اگر بعد از استقرار كامل نظام، گروهي را به اسارت درآورديد آنگاه يا آنان را رايگان آزاد ميكنيد كه منتّي بر آنان نهاده شود و يا در مقابل دريافت فديه آنها را رها كنيد: «حَتّي اِذا أَثْخَنتُموهُم فَشُدّوا الوِثاق فَامّا مَنّاً بَعْد وَ اِمّا فِداءً» ابراهيم/3 ، و چون اين عمل بعد از تطهير جامعه از لوث شرك است خطري ندارد. ولي قبل از اين كه استكبار ريشه كن شود، چنانچه كسي در جنگ بر كافر مسلط شد، حق ندارد كافر را اسير كند و او را در برابر فديه آزاد كند.

شأن نزول اين آيه گرچه خصوص پيغمبر اسلام است اما اين مربوط به شخصيت حقوقي آن حضرت، يعني اصل نبوّت است، زيرا ترجيح متاع دنيا بر آخرت با نبوّت سازگاري نيست. نكته لطيف در آيه 67 سوره انفال اين است كه خداوند ميفرمايد: شما ميخواهيد كافران را نكشيد، بلكه اسير بگيريد، و بعد از گرفتن فديه آزادشان كنيد، يعني دنيا را طلب كنيد. اما خدا ميخواهد كه شما آخرت را طلب كنيد و طلب آخرت در اين است كه مشركان و كساني كه قابل هدايت نيستند وخار راه انسانهايند: «يَصَدُّون عَن سَبيلِ الله» انفال/47، نابود شوند، چون پس از آزادي زيان مهمتري وارد ميكنند. تعبير قرآن كريم، اين است كه شما دنيا ميخواهيد و خدا آخرت ميخواهد. معلوم ميشود كشتن كسي كه در برابر اسلام و مسلمانان صف آرايي و توطئه ميكند، آخرت است؛ و زنده نگه داشتن و مسامحه و دريافت كمك مادي از او، دنياست.

كشتن متكبران و ريشه كن كردن استكبار جهاني و از بين بردن طاغوتيان امري اُخروي است. آنها كه نه خود اهل هدايتند و نه ميگذارند انبيا هادي مردم باشند، از بين بردن آنان، آخرت است و اسير گرفتن و درخواست كمك مادي از آنان متاع دنياست. محاصره اقتصادي و تنگناي مادي و مانند آن نيز تسامح در برابر بيگانگان را توجيه نميكند زيرا خدا عزيز است و دوستان خود را پيروز ميكند. و حكيم است و ميداند كه چگونه حكم و قانون تنظيم كند: «وَاللهُ عَزِيزٌ حَكيمٌ» انفال/67.

---

: آية الله جوادي آملي
تفسير موضوعي قرآن ج 6 (سيرة پيامبران(ع) در قرآن)